Polska znajduje się na trzecim miejscu w Unii Europejskiej pod względem eksportu owoców i warzyw. Zaś na czwartym jako ich producent. Jak do tej pory nadal na pierwszym miejscu pod względem konsumpcji są jabłka, to po nie najczęściej sięgamy. W ostatnim czasie widać także wyraźny wzrost spożycia borówek.
Dziennie spożycie świeżych owoców i warzyw powinno wynosić minimum 400 g, jak podaje WHO[1]. Zgodnie ze wskaźnikami MyPlate powinny one stanowić połowę każdego talerza[2].
MyPlate, wprowadzone w 2011 roku przez Amerykański Departament Rolnictwa, zastąpiło stosowaną dotąd piramidę żywienia – tłumaczy Karolina Kamińska z programu GOOD MOVE. – Talerz (MyPlate) jest prostszy i praktyczniejszy od piramidy żywieniowej. Mniej chodzi w nim o opis całych grup produktów, bardziej o to, co powinniśmy jeść. Talerz żywieniowy jest szansą na poprawę nawyków żywieniowych. Talerz zdrowego odżywania jest od 17 października 2020 roku narzędziem edukacji żywieniowej rekomendowanym przez Instytut Żywności i Żywienia, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – PIBW. W Polsce prekursorem promocji tych zasad jest projekt „Core Team”, który stworzył model komunikacji ”Połowa Sukcesu” a także prowadzi Narodowe badania konsumpcji owoców i warzyw, finansowane z Funduszu Promocji Owoców i Warzyw – dodaje.
Przeciętny Polak spożywa około 110 kg warzyw i owoców rocznie… To bardzo mało
w porównaniu na przykład z Grekami, który jedzą ich aż 400 kg![3] A po jakie sięgamy najczęściej? Badania Kantar Polska wskazują to jasno.
Owoce, które królowały w czerwcuWśród owoców, które najczęściej jedliśmy w czerwcu tego roku były truskawki. Aż 93 proc. konsumentów zadeklarowało, że je jadło. Na drugim miejscu znalazły się jabłka (72 proc.), a potem czereśnie (55 proc.). W stosunku do czerwca 2024 te pierwsze zyskały aż 2 mln konsumentów, podczas gdy drugie w kolejności – 1,2 mln. Owocami, które zaliczyły największy wzrost są: jagoda kamczacka (wzrost liczby konsumentów o 42 proc.), borówki (38 proc.) i czereśnie (28 proc.)[4]. Warto również dodać, że na przełomie czterech ostatnich lat,
czyli od 2021 do 2025 roku, porównując czerwiec do czerwca, najwięcej zyskały czereśnie – skok aż o 90 proc., jagody kamczackie – 70 proc. i borówki – 43 proc.[5] To pokazuje, jak powoli następują zmiany preferencji Polaków, jeśli chodzi o owoce. Z jednej strony bardzo lubimy jabłka, ale to nie znaczy, że nie wybieramy także znacznie droższych od nich produktów, jak na przykład czereśnie czy borówki, nie mówiąc już o jagodach. Widać zatem, że wielu z nas dokonując wyboru, nie kieruje się już przede wszystkim ceną produktu.
Polacy wybierają jabłka
Tylko w czerwcu 2025 roku jabłka jadło 23,3 mln Polaków[6]. W br. roku aż 87 proc. konsumentów decydowało się na ich zakup. Jest to tendencja, która utrzymuje się od lat. Decydujemy się na jabłka z różnych powodów, najczęściej kieruje nami chęć zakupu produktów jakościowych (aż 46 proc.), ale też i w dobrej cenie (41 proc.). Ważne okazuje się również podczas zakupu tego właśnie owocu – różnorodność gatunków (29 proc.), jak i samo pochodzenie (19 proc.). Polacy najchętniej kupują jabłka w supermarketach
– ponad połowa respondentów. Na drugim miejscu znajdują się stragany i bazary (około 40 proc.)[7].
Borówki i maliny w skali roku – znaczący wzrost
Jak pokazują badania Polacy zakochali się w borówkach! Dużą zmianę można zaobserwować na podstawie sprzedaży, ale i wzrostu dostępności tych owoców. Borówki niezwykle dobrze się sprzedają. Jak wynika z danych GUS w 2023 roku zebrano ich
w Polsce ponad 65 tys. ton[8]. Polska, jak podaje Polski Instytut Ekonomiczny, jest drugim po Hiszpanii producentem borówki w Unii Europejskiej, a szóstym na świecie. Największymi odbiorcami tego produktu są: Niemcy, Wielka Brytania i Holandia[9].
A po które warzywa najchętniej sięgaliśmy w czerwcu, kiedy to w pełni ruszył sezon?
Najnowsze dostępne badania dotyczące spożycia owoców i warzyw są z czerwca 2025 roku. Na ich podstawie wiadomo, że do najpopularniejszych gatunków tego miesiąca należały pomidory, ziemniaki i ogórki. Ich konsumpcję deklarowało kolejno: 94 proc., 92 proc. i 91 proc.[10]
Na kolejnych miejscach znalazły się: cebula, marchew, sałata, rzodkiewki i papryka. Nieco rzadziej sięgaliśmy po kapustę, kalafiora czy szparagi.
Podsumowując zaś całość prowadzonych badań, czyli 2020 – 2025, największy przyrost konsumentów miał kalafior – o 24 proc., po nim papryka (15 proc.) i ziemniaki (12 proc)[11].
Spożycie świeżych owoców i warzyw zwiększa się w Polsce, ale jest nadal stosunkowo małe. Powstaje pytanie, jak można zachęcić osoby najmniej przekonane do zmienienia swojego jadłospisu na zdrowszy i zgodny z zaleceniami „połowy talerza”. To wyzwanie, które stoi między innymi przed kampanią GOOD MOVE, skierowaną do ludzi młodych – mówi Karolina Kamińska. – Dostępność owoców i warzyw ma pod tym względem ogromne znaczenie a wprowadzana od 2020 roku filozofia połowy talerza coraz bardziej zapada w świadomości Polaków.
Więcej o programie GOOD MOVE na stronie – https://good-move.eu/pl/good-move-in-poland/, a także na social mediach kampanii :
Instagram instagram.com/good_move_eu
Facebook facebook.com/profile.php?id=61557025402749
YouTube https://www.youtube.com/@Good_Move_eu
TikTok https://www.tiktok.com/@good_move_eu
Sfinansowane ze środków Unii Europejskiej. Wyrażone poglądy i opinie są jedynie opiniami autora lub autorów i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy i opinie Unii Europejskiej lub Europejskiej Agencji Wykonawczej ds. Badań Naukowych (REA). Unia Europejska ani organ przyznający dotację nie ponoszą za nie odpowiedzialności. Aby uzyskać wskazówki dotyczące zrównoważonej i zdrowej diety, zapoznaj się z zaleceniami Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH-PIB https://ncez.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2021/11/e-book-Talerz-Zdrowego-Zywienia.pdf
[1] Link – https://www.nhs.uk/live-well/eat-well/5-a-day/why-5-a-day/#:~:text=The%205%20A%20Day%20campaign,and%20some%20types%20of%20cancer.
[2] Link – https://www.fda.gov/food/nutrition-facts-label/using-nutrition-facts-label-and-myplate-make-healthier-choices#:~:text=The%20MyPlate%20Plan%20is%20a,eat%20within%20your%20calorie%20allowance.
[3] Link – https://www.medexpress.pl/zdrowie-uroda/polacy-spozywaja-110-kg-warzyw-i-owocow-rocznie-42001/#:~:text=Przeci%C4%99tny%20Polak%20spo%C5%BCywa%20110%20kg,wspominaj%C4%85c%20o%20Grecji%20%2D%20400%20kg.
[4] Link – https://coreteam.pl/413257-najpopularniejsze-owoce-czerwca-kantar-polska.
[5] Tamże.
[6] Link – https://coreteam.pl/413257-najpopularniejsze-owoce-czerwca-kantar-polska
[7] Fresh Fruit and Vegetables Consumption. Consumption trends and drivers 2025 (European Fresh Produce Association), p. 63-64.
[8] https://jagodnik.pl/borowka-2024-kiedy-rusza-zbiory-i-jaka-bedzie-podaz-owocow/
[9] https://www.agropolska.pl/uprawa/sadownictwo/polska-drugim-w-ue-producentem-borowki-amerykanskiej,406.html
[10] Link – https://coreteam.pl/413256-kantar-ktore-warzywa-polacy-jedli-w-czerwcu-najchetniej
[11] Tamże.
