Twój mózg pracuje bez przerwy – nawet wtedy, kiedy śpisz! Koordynuje ruchy, przetwarza informacje, kontroluje fazy snu i reguluje oddychanie. Możemy śmiało powiedzieć, że to centrum dowodzenia całego organizmu, a kluczem do jego prawidłowego funkcjonowania jest… to co znajduje się na Twoim talerzu! Choć dieta kojarzy nam się głównie z dobrą kondycją fizyczną, to ma ogromne znaczenie również dla naszego układu nerwowego.
Mózg w obliczu stresu oksydacyjnego – co warto wiedzieć
Wolne rodniki to niestabilne cząsteczki, które powstają w wyniku procesów metabolicznych, stresu czy niezdrowej diety. Atakują one nasze komórki, powodując uszkodzenia i przyspieszając procesy starzenia nie tylko naszego mózgu, ale i całego organizmu. Gdy doprowadzają do zachwiania równowagi w organizmie mamy do czynienia ze stresem oksydacyjnym. Długotrwały stres oksydacyjny może prowadzić do problemów z pamięcią czy koncentracją, a w dłuższej perspektywie może prowadzić do podwyższonego ryzyka zachorowania na choroby układu nerwowego. Dlatego warto sięgnąć po antyoksydanty, które są naszą naturalną tarczą przed skutkami działania wolnych rodników.[1]
Polifenole – naturalna ochrona równowagi naszego organizmu
Najliczniejszą grupą antyoksydantów są polifenole – związki roślinne, które działają jak osłona dla naszych komórek. Badania naukowe dowodzą, że regularne spożywanie produktów bogatych w polifenole nie tylko chroni neurony przed uszkodzeniem, ale również zmniejsza stany zapalne w organizmie i wspiera funkcje poznawcze. Warto zwrócić uwagę na sok jabłkowy, który jest nie tylko jednym z najpopularniejszych smaków po jakie sięgamy, ale i jest prawdziwą skarbnicą pełną polifenoli. W jednej szklance znajdziemy ich aż od 50 do 100 mg.[2]
Wśród polifenoli szczególną uwagę zwracają flawonoidy, które znajdują się przede wszystkim w owocach jagodowych – borówkach, malinach, truskawkach, czarnych porzeczkach czy jagodach. Zawierają one resweratrol,[3] który spowalnia procesy starzenia się komórek nerwowych, oraz antocyjany odpowiedzialne za ich intensywny kolor i silne działanie przeciwzapalne. Co więcej, owoce jagodowe można spożywać nie tylko świeże, ale również w formie mrożonek czy soków – dzięki temu są dostępne przez cały rok.[4]
Sok – płynne źródło antyoksydantów
Zdrowa i zbilansowana dieta to nie tylko owoce, lecz także warzywa oraz ich przetwory, np. soki.
Pomidory są cennym źródłem likopenu, który chroni komórki nerwowe przed uszkodzeniem i wspiera funkcje poznawcze. Co więcej, badania pokazują, że regularne spożywanie pomidorów także w postaci soku może wpływać korzystnie na krążenie, ale i poprawę pamięci czy koncentracji.[5]
Marchew jest bogata w beta-karoten, wspiera nie tylko wzrok, ale również zdrowie mózgu. Sok marchwiowy to łatwy sposób na dostarczenie dużej dawki karotenoidów w jednej szklance. Beta-karoten przekształca się w organizmie w witaminę A, która jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego.[6]
Na szczególną uwagę zasługują również buraki. Zawierają one naturalne azotany, które wpływają na poprawę ukrwienia w naszym organizmie. Badania naukowe wykazują, że regularne spożywanie soku z buraka może mieć pozytywny wpływ na funkcje poznawcze, takie jak pamięć, uwaga i zdolność koncentracji. [7]
Sezonowość i różnorodność – klucz do sukcesu
Polska słynie z bogactwa lokalnie produkowanych warzyw i owoców. Każda pora roku wiąże się z innymi smakami, które sezonowo dominują w naszym jadłospisie – wiosną mamy truskawki i szparagi, latem – pomidory i paprykę, jesienią – jabłka i buraki, a zimą możemy cieszyć się witaminami i antyoksydantami w każdej szklance soku. Dzięki nowoczesnym metodom produkcji i przechowywania, polskie warzywa i owoce oraz ich przetwory są dostępne przez cały rok, zachowując wartości odżywcze zbliżone do tych, które mają owoce i warzywa, z których zostały zrobione.
Stawiając na sezonowość i różnorodność, zapewniamy mózgowi stały dostęp do pełnego spektrum antyoksydantów. Każde warzywo i owoc wnoszą coś innego – czerwone pomidory zawierają likopen, marchewki – beta-karoten, jabłka – polifenole, a fioletowe buraki – azotany, które wspierają nasze krążenie.
[1] https://apetytnapolskie.com/antyoksydanty-po-co-nam-sa-skad-je-czerpac-czy-znajdziemy-je-w-sokach
[2] Pańczyk M. i in., „Przegląd badań nad występowaniem cukru w owocach, warzywach i sokach”, WUM.
[3] https://www.czytelniamedyczna.pl/7219,resweratrol-budowa-wlasciwosci-i-wplyw-na-organizm-ludzki.html
[4] https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/polifenole-cierpki-smak-dla-zdrowia
[5] https://apetytnapolskie.com/likopen-cenny-antyoksydant
[6] https://apetytnapolskie.com/apetyt-na-marchew-5-powodow-dla-ktorych-warto-pic-sok-marchwiowy-wiosna-i-latem
[7] Thompson A. C. et al., „Beetroot Juice Supplementation Improves Cognitive Performance in Younger Adults,” Journal of Nutritional Biochemistry, vol. 24, no. 3, str. 201-206, 2023.
