Por to prawdziwie królewski przysmak. Doceniany już w starożytności przez Greków i Rzymian, za korzystny wpływ na struny głosowe, do Polski trafił za sprawą królowej Bony[1] i od razu zajął ważne miejsce w naszej kuchni obok swoich wcześniej znanych kuzynów – czosnku i cebuli. Do dziś jest szeroko wykorzystywany w kuchni ze względu na bogactwo witamin i minerałów. Wspomaga wiele procesów zachodzących w organizmie i pozytywnie działa na zdrowie. Poznaj jego wszystkie właściwości i dowiedz się od naszego eksperta jak może poprawić Twoje zdrowie.
Por jest doskonałym składnikiem zup, sosów lub sałatek. Jego wyrazisty smak cieszy się popularnością na polskich stołach, przez cały rok. Można go spożywać zarówno na surowo, jak i po ugotowaniu. Do jadalnych części warzywa należą: długa łodyga oraz liście. Może być również przydatny w postaci soku lub syropu – jako naturalne lekarstwo. Na temat prozdrowotnych właściwości pora, wypowiedział się dr hab. n. med. i n. o zdr. Mariusz Panczyk, wykładowca w Zakładzie Edukacji i Badań w Naukach o Zdrowiu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
Jakie witaminy, składniki mineralne i związki bioaktywne zawiera por?
– Stanowi źródło dużej ilości witamin: A, C, K, a także karotenoidów i folianów. Zawiera też istotny składnik mineralny, jakim jest potas. Ponadto por jest bogaty we flawonoidy, zwłaszcza jeden zwany kemferolem, który jest bardzo cennym antyoksydantem.
Za co odpowiadają te witaminy i składniki mineralne?
– Witamina A przyczynia się do utrzymania dobrej jakości widzenia, prawidłowego metabolizmu żelaza oraz zachowania zdrowej skóry. Witamina C to znany wspomagacz układu odpornościowego, ale też prawidłowej produkcji kolagenu i antyutleniacz. Witamina K natomiast jest niezbędna w prawidłowym przebiegu procesu krzepnięciu krwi i pomaga w utrzymaniu zdrowych kości, zmniejsza więc ryzyko osteoporozy. Z kolei luteina i zeaksantyna to substancje z grupy karotenoidów, które zmniejszają ryzyko zaćmy i związanego z wiekiem zwyrodnienia plamki żółtej. Foliany – szczególne zalecane kobietom w ciąży przyczyniają się do wzrostu tkanek matczynych, produkcji krwi, a także zmniejszenia odczucia zmęczenia. Potas reguluje gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu. Może wspomagać kontrolę ciśnienia krwi oraz pracy nerek.
Jaki wpływ na nasz organizm ma wspomniany kemferol?
– Por to doskonałe źródło kemferolu, polifenolowego przeciwutleniacza, który chroni nasz organizm przed wszystkim przed rozwojem chorób układu krążenia oraz niektórych typów nowotworów (głównie raka prostaty, żołądka, okrężnicy i przełyku). Kemferol może zwiększać obronę antyoksydacyjną organizmu, chroniąc nasze komórki przed wolnymi rodnikami, które sprzyjają rozwojowi raka. Co ciekawe, z dostępnych wyników badań wynika także, że związek ten może hamować także rozwój już istniejących w organizmie komórek nowotworowych.[2] Druga ważna cecha tego związku, to jego przeciwzapalne właściwości. One sprawiają, że spożywanie roślin takich jak por wiąże się z niższym ryzykiem zawału serca lub śmiercią z powodu chorób serca.[3]
Wpływa pozytywnie na szczególne schorzenia?
– To warzywo o wielu, wspomnianych już, prozdrowotnych właściwościach. Wykazuje pozytywny wpływ na perystaltykę jelit, pomaga w walce z niestrawnością oraz zaparciami. Ma również działanie detoksykujące, może być przydatny, kiedy chcemy oczyścić organizm z negatywnych skutków działania alkoholu. Może również wspomagać leczenie infekcji wirusowych i bakteryjnych, ponieważ podobnie jak czosnek zawiera związki siarki, np. allicynę, która ma silne korzystne właściwościach biologiczne. Jego właściwości bakteriobójcze są wykorzystywane także w stosowaniu zewnętrznym, jako okłady na drobne rany i otarcia. A dzięki obecności potasu – tak jak wspomniałem wcześniej, jest sprzymierzeńcem w walce z chorobami układu moczowego. Ponieważ por jest niskokaloryczny (jeden średniej wielkości por 140 g to jedynie 41 kcal), to może być on częścią programu kontroli masy ciała. Woda i błonnik w porach mogą dawać uczucie sytości, więc prawdopodobieństwo przejadania się jest mniejsze. Pory dodają również dużo smaku potrawom i sprawiają, że spożywanie zdrowych potraw staje się przyjemnością.
W jakiej postaci najlepiej go spożywać?
– Zarówno na surowo, jak i ugotowany. Por zawiera olejki eteryczne i związki siarki, przez co łatwiejszy do strawienia będzie po obróbce termicznej, jednak wiele zalet ma również picie soku z pora. W tej formie możemy w pełni korzystać z jego walorów i nie tracimy żadnych składników odżywczych.
Jak widzisz, por to źródło witamin i ważnych dla organizmu pierwiastków i związków bioaktywnych. Zwróć na niego uwagę podczas zakupów spożywczych i ciesz się smakiem oraz wyjątkowymi właściwościami tego warzywa.
[1] www.apetytnapolskie.com/por-sekret-cesarskiego-glosu/
[2] Chen AY, Chen YC. A review of the dietary flavonoid, kaempferol on human health and cancer chemoprevention. Food Chem. 2013 Jun 15;138(4):2099-107. doi: 10.1016/j.foodchem.2012.11.
[3] Kavalcová, P. ., Bystrická, J. ., Tomáš, J. ., Karovičová, J. ., & Kuchtová, V. . (2014). Evaluation and comparison of the content of total polyphenols and antioxidant activity in onion, garlic and leek. Potravinarstvo Slovak Journal of Food Sciences, 8(1), 272–276. doi: 10.5219/394.
