Pszczoły odgrywają ogromną rolę nie tylko w świecie przyrody, ale także w naszym codziennym życiu, szczególnie w rolnictwie. Warto wiedzieć, że 20 maja obchodzimy Światowy Dzień Pszczół, święto ustanowione przez Organizację Narodów Zjednoczonych, którego celem jest podkreślenie znaczenia pszczół w pozyskiwaniu żywności i zwrócenie uwagi na konieczność dbania o te owady. Wiecie, że owoce i warzywa, które są podstawą diety człowieka, mamy właśnie dzięki owadom zapylającym?
Dlaczego pszczoły są ważne dla rolnictwa?
Pszczoły są niezastąpionymi zapylaczami, a ich rola w produkcji żywności jest ogromna. Ocenia się, że aż 75% upraw roślinnych zależy od zapylania przez owady[1], z czego większość wykonują właśnie pszczoły. To dzięki nim możemy cieszyć się bogactwem warzyw, owoców i nasion. Pijąc swoją codzienną szklankę soku, pamiętaj, że jego produkcja mogła się odbyć za sprawą owadów zapylających.
Pszczoły zapylają szereg roślin uprawnych, w tym jabłonie, grusze, truskawki, maliny, dynie, pomidory, ogórki, bakłażany i wiele innych. Bez ich pracy wiele z tych roślin nie byłoby w stanie wytworzyć owoców, co prowadziłoby do znacznego spadku plonów i ograniczenia dostępności żywności. To właśnie dzięki pszczołom możemy się zatem cieszyć m.in. pysznymi polskimi jabłkami czy pomidorami i pozyskiwanymi z nich sokami.
Z danych ONZ wynika, że 84 proc. z 264 gatunków roślin uprawianych w Europie wymaga zapylania przez owady, głównie pszczoły, a wyłącznie te ostatnie zapylają 90 proc. tych roślin[2]. Pszczoła robotnica żyje zaledwie 38 dni latem i w tym czasie produkuje 1/12 łyżeczki miodu[3].
Jak dbać o pszczoły?
Powszechnie uważa się, że jeśli pszczoły wyginą, wówczas gatunkowi ludzkiemu nie pozostanie zbyt dużo czasu na Ziemi – bez owadów zapylających nie będzie roślin czyli pożywienia dla zwierząt i ludzi. Szacuje się, że gdy wymrą pszczoły ludzie wyginą zaledwie 4 lata po nich. A populacja pszczół w skali świata stale się zmniejsza. Na szczęście możemy na co dzień dbać o pszczoły i przyczyniać się do wzrostu ich liczebności. Jak to zrobić?
- Zapewnij pszczołom dostęp do roślin kwitnących: Sadź kwiaty, które pszczoły lubią najbardziej, takie jak lawenda, nagietki, wrzosy. Ważna jest tutaj różnorodność gatunków roślin.
- Unikaj stosowania pestycydów: Pestycydy mogą być zabójcze dla pszczół. Wybieraj naturalne metody ochrony roślin lub stosuj środki, które są bezpieczne dla owadów.
- Buduj hotele dla pszczół: Zbuduj domki lub hotele dla dzikich pszczół, które zapewnią im schronienie i miejsce do rozmnażania się.
- Bądź ostrożny przy koszeniu trawy: Koszenie trawy może zniszczyć kwitnące rośliny, które są źródłem pożywienia dla owadów. Zatem, jeśli to możliwe, ogranicz częstotliwość koszenia.
Tego nie wiesz o pszczołach:
Pszczoły nie tylko są kluczowe dla rolnictwa, ale także fascynują nas swoimi niezwykłymi cechami i zachowaniami:
- Podział pracy: W rodzinie pszczelej każdy ma swoje zadania. Królowa zajmuje się znoszeniem jaj, robotnice zbierają nektar i pyłek, a trutnie potrzebne są przy rozmnażaniu. Męskie osobniki przed zimą są wypychane z ula przez robotnice, ponieważ spełniły już swoje zadanie i nie są potrzebne.
- Komunikacja tańcem: Pszczoły komunikują się za pomocą tańca. Tańce informacyjne pozwalają im przekazywać innym pszczołom, gdzie znajdują się najlepsze źródła pożywienia.
- Miód jako lekarstwo: Miód, który produkują pszczoły, ma liczne właściwości lecznicze. Od wieków był stosowany w medycynie ludowej do leczenia ran, łagodzenia kaszlu i infekcji oraz poprawy trawienia.
- Zmysłowe zdolności: Pszczoły mają wyjątkowo rozwinięty zmysł węchu, co pozwala im znajdować kwiaty nawet na dużą odległość. Potrafią też rozróżniać różne zapachy, co jest kluczowe w identyfikowaniu źródeł pożywienia.
- Życie w społeczności: Pszczoły żyją w silnie zorganizowanych społecznościach. W jednym ulu może mieszkać nawet kilkadziesiąt tysięcy owadów.
- Dzięki pszczołom mamy wbrew pozorom nie tylko miód, ale większość jedzenia, które codziennie pojawia się na naszych stołach, czyli m.in. warzywa, owoce i pozyskiwane z nich soki.
Światowy Dzień Pszczół to doskonała okazja, by docenić niezastąpioną rolę tych owadów w naszym ekosystemie i życiu codziennym. Dzięki ich pracy mamy dostęp do pysznych i zdrowych owoców oraz zachowujemy równowagę w przyrodzie. Warto więc pamiętać, że ochrona pszczół to inwestycja w naszą przyszłość.
[1] www.zwiazekpszczelarski.pl/swiatowy-dzien-pszczoly-20-may-world-bee-day
[2] www.gov.pl/web/srodowisko/bez-pszczol-przezyjemy-najwyzej-4-lata
[3] Tamże.
