Pomimo rosnącej wiedzy na temat odżywiania, nasza dieta wciąż pozostawia wiele do życzenia. Złe nawyki żywieniowe i siedzący tryb życia to prosta droga do chorób sercowo-naczyniowych, nadciśnienia, cukrzycy[1], a nawet niektórych nowotworów[2]. Warto przyglądać się temu, co jemy na co dzień i częściej sięgać po produkty, które pomagają dbać o zdrowie – przekonują naukowcy z Uniwersytetu Kingsville w Teksasie. Zaliczają do nich sok marchwiowy. W swoim badaniu* dowiedli, że sok z marchwi wydatnie wspiera układ sercowo-naczyniowy pomaga utrzymać go w dobrej kondycji.
Związek stylu życia i diety z zapadalnością na choroby cywilizacyjne został już dawno potwierdzony w badaniach. Dietetycy i lekarze przypominają, że choroby sercowo-naczyniowe stanowią zbyt częstą przyczynę zgonów, podczas gdy w wielu przypadkach można im łatwo zapobiec. Badacze z Uniwersytetu w Kingsville zalecają tu wdrożenie tzw. diety TLC (Therapeutic Lifestyle Changes), która polega na redukcji tłuszczy nasyconych z produktów zwierzęcych oraz włączeniu do jadłospisu dużej ilości warzyw i owoców. Szczególnie korzystne są warzywa bogate w błonnik, takie jak marchewka, co potwierdza również ekspert programu edukacyjnego „5 porcji warzyw, owoców lub soku”, dr Agnieszka Kozioł-Kozakowska, dietetyk i adiunkt w Klinice Pediatrii Gastroenterologii i Żywienia, Kierownik Pracowni Dietetyki Pediatrycznej UJ CM:
Po warzywa i owoce sięgamy zbyt rzadko, a są one jednym z kluczowych czynników zapobiegania chorobom cywilizacyjnym. Każde z nich zawiera składniki odżywcze wpływające na nasze zdrowie jak np. błonnik oraz fitoskładniki, które mogą zmniejszać stan zapalny i stres oksydacyjny, które są przyczyną wielu chorób. Dieta bogata w warzywa i owoce chroni przed nadciśnieniem, chorobą wieńcową czy chorobą niedokrwienną serca. W związku z tym warzywa i owoce powinniśmy spożywać do każdego posiłku. Jedną porcję owoców i warzyw może stanowić szklanka soku warzywnego lub owocowego. Najlepiej, gdy jest to sok z owoców lub warzyw bogatych w antyoksydanty i związki fenolowe, które hamują utlenianie LDL, obniżają poziom cholesterolu, zmniejszają uszkodzenia oksydacyjne DNA. Takim sokiem jest na przykład sok marchwiowy.
Sok z marchwi na zdrowe serce
Choć wszystkie soki mają cenne właściwości odżywcze, sok z marchwi wyróżnia na ich tle duża zwartość składników zalecanych w profilaktyce chorób serca. Błonnik, karotenoidy, witaminy C i E, a także fenole (kwasy p-kumarowy, chlorogenowy i kawowy) – każdy z nich ma potwierdzone badaniami prozdrowotne działanie. Związki fenolowe zmniejszają ryzyko chorób naczyniowych, podobnie zresztą jak duża ilość karotenoidów w diecie, a sok marchwiowy może chronić układ sercowo-naczyniowy także poprzez wspieranie procesów antyoksydacyjnych. Do takiego wniosku doszli badacze z Kingsville w Teksasie po przeprowadzeniu 3-miesięcznego badania eksperymentalnego na grupie osób z podwyższonym poziomem cholesterolu i trójglicerydów. Badani nie zmieniali swoich zwyczajów żywieniowych, a jedynie codziennie rano przez 90 dni pili świeży sok z marchwi w ilości 16 uncji (454 g). Przed eksperymentem zmierzono ich wzrost i wagę, a także pobrano próbki krwi na czczo, by zmierzyć poziom markerów świadczących o ryzyku chorób serca (białka C-reaktywnego, insuliny, leptyny, interleukiny-1). Wzięto pod uwagę także procent tkanki tłuszczowej, poziom ciśnienia krwi, status antyoksydacyjny i produkcję dialdehydu malonowego.
Porcja antyoksydantów w szklance
Po 90 dniach codziennego spożywania soku marchwiowego naukowcy powtórzyli szczegółową analizę krwi osób badanych i doszli do wniosku, że picie soku z marchwi istotnie zwiększyło całkowitą pojemność antyoksydacyjną osocza i zmniejszyło produkcję dialdehydu malonowego. Oznacza to, że w organizmach uczestników eksperymentu zwiększył się poziom antyoksydantów (substancji chroniących komórki przed uszkodzeniami), a zmniejszyła tzw. peroksydacja lipidów (markera oznaczanego przy zaburzeniach związanych ze stresem oksydacyjnym). Dla ekspertów dodajmy, że w wyniku peroksydacji powstaje dialdehyd malonowy, który uszkadza cząsteczki kwasów nukleinowych oraz białek, prowadząc do chorób krążenia, chorób neurodegeneracyjnych, nowotworowych i metabolicznych. U osób pijących sok marchwiowy tego groźnego aldehydu było znacznie mniej, co zdaniem badaczy świadczy o ochronnym działaniu soku marchwiowego na układ krążenia. Działanie to sok marchwiowy zawdzięcza karotenoidom, ale warto wiedzieć, że ma on też inne cenne dla serca składniki: błonnik, potas i azotany, które pomagają utrzymać prawidłowe ciśnienie krwi. U Amerykanów przebadanych w eksperymencie z Kingsville picie soku marchwiowego obniżyło ciśnienie skurczowe o 5%, co tylko potwierdza ważną rolę warzyw i owoców w diecie.
By zachować zdrowie na lata,. warto tjeść dużo warzyw oraz owoców w różnych formach. Warto również pić regularnie sok marchwiowy oraz inne soki z owoców i warzyw pełne witamin i różnych cennych dla naszego zdrowia fitoskładników. Pamiętajmy, że dobrze zbilansowana dieta powinna być bogata w wiele składników i maksymalnie różnorodna.
*Wszystkie przytoczone w tekście informacje pochodzą z artykułu: Potter AS, Foroudi S, Stamatikos A, et al. Drinking carrot juice increases total antioxidant status and decreases lipid peroxidation in adults. Nutrition Journal 2011;10(1) doi: 10.1186/1475-2891-10-96.
[1] Moszak M, Szulińska M, Bogdański P. You Are What You Eat-The Relationship between Diet, Microbiota, and Metabolic Disorders-A Review. Nutrients. 2020 Apr 15;12(4):1096. doi: 10.3390/nu12041096
[2] Grosso, Giuseppe et al. “Possible role of diet in cancer: systematic review and multiple meta-analyses of dietary patterns, lifestyle factors, and cancer risk.” Nutrition reviews vol. 75,6 (2017): 405-419.
