W kwietniowym numerze magazynu Biznes i Ekologia ukazał się materiał, w którym Barbara Groele, sekretarz Generalny Stowarzyszenia Krajowa Unia Producentów Soków, opisała najważniejsze inicjatywy dotyczące branży sokowniczej. Zachęcamy serdecznie do zapoznania się z informacjami, które pokazują, jak branża sokownicza dba o najwyższą jakość produktów i edukację konsumencką, bazującą na zaleceniach ekspertów ds. żywienia.
Barbara Groele, sekretarz generalny KUPS
Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków (KUPS)
Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków (KUPS)Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków (KUPS) to organizacja non profit zrzeszająca oraz integrująca od 1993 roku producentów soków, nektarów i napojów, początkowo w strukturze Stowarzyszenia Naukowo-Technicznego Inżynierów i Techników Przemysłu Spożywczego (SITSpoż), a od kwietniu 2004 roku jako samodzielne Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków (KUPS). Firmy zrzeszone w Stowarzyszeniu KUPS dostarczają na rynek krajowy około 70% soków owocowych i warzywnych oraz produkują około 70% zagęszczonych soków owocowych i warzywnych w Polsce.
Samokontrola branży – Dobrowolny System Kontroli (DSK) soków i nektarów
Dobrowolny System Kontroli soków i nektarów (DSK) jest jednostką działającą w ramach Krajowej Unii Producentów Soków (KUPS) powołaną z 2002 roku z inicjatywy producentów.
Celem tego systemu samokontroli przemysłowej jest zapewnienie warunków uczciwej konkurencji i ochrona interesów producentów soków i nektarów poprzez zwalczanie nieuczciwej konkurencji. Celem jest również zapewnienie dobrego wizerunku produktów całego przemysłu sokowniczego w opinii społeczeństwa. Działania podejmowane w ramach DSK służą również interesom konsumentów.
DSK wychodzi naprzeciw temu co dzieje się w Unii Europejskiej, gdzie szczególną uwagę przywiązuje się do „samo-regulacji” w sektorze artykułów żywnościowych. Dobrowolny System Kontroli jest wzorowany na strukturach zachodnioeuropejskich. System DSK przez wiele lat był aktywnym członkiem Europejskiego Systemu Kontroli Jakości Soków (EQCS).
Ambicją jest, aby system DSK stał się powszechny i objął większość producentów soków i nektarów, jak również producentów napojów owocowych oraz warzywnych. Jesteśmy otwarci dla wszystkich firm i organizacji, którym zależy na jakości produkowanych i sprzedawanych soków i napojów. Pragniemy upowszechniać ideę DSK wśród producentów, dystrybutorów, jednostki handlowe i konsumentów.
Jakość handlowa soków
Soki owocowe oraz pomidorowy, na terenie całej Unii Europejskiej wytwarzane są zgodnie z przepisami prawa, tj. dyrektywą Rady 2001/112/WE z dnia 20 grudnia 2001 r. odnoszącą się do soków owocowych i niektórych podobnych produktów przeznaczonych do spożycia przez ludzi oraz jej nowelizacjami, w szczególności dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/12/UE z dnia 19 kwietnia 2012 r. W Polsce powyższą dyrektywę implementowano rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 30 września 2003 r. w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej soków i nektarów owocowych (z późn. zm.).
Wszystkie soki owocowe i warzywne (klarowne, naturalnie mętne, przecierowe, NFC, odtworzone z soku zagęszczonego, pasteryzowane, niepasteryzowane, jednoowocowe, warzywne, mieszane) to naturalne produkty, otrzymywane ze zdrowych, dojrzałych, świeżych lub przechowywanych owoców i warzyw. Do produkcji poza sezonem wykorzystuje się też surowce zamrożone. Soki otrzymuje się przez tłoczenie soku z miazgi lub odwirowanie rozdrobnionych owoców czy warzyw używając tzw. dekanterów. W produkcji przecierów stosuje się mechaniczne przetarcie. Do wszystkich soków zabronione jest dodawanie barwników, substancji konserwujących (konserwantów), substancji słodzących (słodzików) oraz aromatów innych niż pochodzących z owoców i warzyw, z których sok został wyprodukowany. Do soków owocowych i pomidorowych zabroniony jest również dodatek cukrów (tj. glukozy, fruktozy, sacharozy (cukru białego), syropu glukozowo-fruktozowego, miodu itd.)[1].
Niestety przepisy prawa zabraniają informowania na opakowaniu, że sok jest bez dodatku konserwantów, barwników czy sztucznych aromatów. Ci, którzy stanowią prawo, uważają, że skoro do wszystkich soków nie można dodawać tych składników, to nie ma sensu podkreślać tego na opakowaniu. Natomiast istnieje możliwość zamieszczenia takiej deklaracji na opakowaniach napojów, do których można dodawać wspomniane dodatki. Konsument, nie widząc na opakowaniu deklaracji „Bez dodatku konserwantów”, nie do końca jest przekonany i nie wierzy w to, że produkt ich nie posiada. W ramach Stowarzyszenia KUPS realizujemy wiele projektów promocyjno – informacyjnych na temat walorów odżywczych soków i braku dodatków, ale niestety ograniczony budżet nie pozwala nam dotrzeć do każdego konsumenta z wszystkimi informacjami.
Kodeks Praktyki AIJN do oceny soków i nektarów
Wysoką jakość i autentyczność soków gwarantuje Kodeks Praktyki AIJN, którego wymagania muszą spełniać wszyscy producenci soków w całej Unii Europejskiej, co za tym idzie również w Polsce.
Kodeks Praktyki AIJN do oceny soków i nektarów owocowych określa wytyczne dla przemysłu soków owocowych odnośnie oczekiwań jakie mają spełniać produkty wytworzone przez przemysł i handel, znajdujące się w obrocie.
Jest to dokument techniczny do oceny jakości i autentyczności soków, ogólnie znany w całej Europie i Polsce przez producentów i inspekcje kontrolne. Opracowanie to dostępne jest również w języku polskim w Stowarzyszeniu KUPS[2]. Kodeks Praktyki AIJN zawiera parametry referencyjne oceny 27 rodzajów soków i/lub przecier z owoców i warzyw oraz wody kokosowej. Kodeks Praktyki AIJN dla każdego rodzaju owocu zawiera szereg (kilkadziesiąt) parametrów fizykochemicznych soków bezpośrednich oraz soków odtworzonych z soku zagęszczonego, które są tożsame z wyjątkiem nieco niższej wartości gęstości względnej i odpowiadającej wartości Brix dla soków NFC. Wymagania te stanowią podstawę do interpretacji przez ekspertów otrzymanych wyników laboratoryjnych badań fizykochemicznych, w tym również wykluczenia lub potwierdzenia niedozwolonego dodatku wody, cukru itp.). Komentarze pomagają w ocenie wyników analitycznych uzyskanych podczas badania, w kwestii spełnienia wymagań „podstawowej jakości”, jak również tożsamości i czystości produktów.
Kodeks Praktyki AIJN jest powszechnie znany i wykorzystywany zarówno przez branżę sokowniczą, ale również przez państwowe inspekcje kontrolne oraz administrację skarbową i celną w Polsce. Kodeks wraz z bieżącymi aktualnościami dostępny jest w języku polskim w Stowarzyszeniu KUPS .
Działania edukacyjne i promocyjne
Ważnym obszarem aktywności Stowarzyszenia KUPS jest edukacja i podnoszenie świadomości konsumentów. Byliśmy jedną z pierwszych organizacji branżowych, która już w 2006 roku skorzystała z unijnych funduszy na kampanie promocyjno-informacyjne dla całej kategorii soków, ale też owoców i warzyw i od tego czasu nieprzerwanie prowadzimy kampanie społeczne w Polsce.
Środki pochodziły w 50% z Komisji Europejskiej, w 30% z budżetu krajowego, a 20% pozyskaliśmy od sponsorów, w ostatnim czasie również z Funduszu Promocji Owoców i Warzyw. Uważamy, że dobrze wykorzystujemy tę pomoc do promocji w kraju soków, owoców i warzyw pod hasłem „5 porcji warzyw, owoców lub soku” oraz w przeszłości do prowadzenia kampanii w krajach takich jak Rumunia czy Bułgaria, do których eksportujemy polskie soki lub półprodukty do ich produkcji. Od 2019 roku dodatkowo propagujemy częste spożywanie owoców, warzyw oraz soków poprzez informowanie o zaletach diety opartej na 5 porcjach warzyw, owoców oraz przetworów, w tym soków za pośrednictwem serwisu internetowego www.apetytnapolskie.com. Portal ma być również docelowo parasolowym serwisem – miejscem promocji dla wszystkich projektów realizowanych w ramach projektów dofinansowanych z Funduszu Promocji Owoców i Warzyw. Już teraz serwis www.apetytnapolskie.com jest swoistym kompendium wiedzy o wszystkich uprawianych w Polsce warzywach, owocach oraz ich przetworach takich jak np. soki a także ziemniakach i grzybach. To miejsce, w którym konsument odnajdzie informacje na temat ich wartości odżywczej i prozdrowotnej poparte badaniami naukowymi. Serwis służy także do przedstawienia sylwetek sadowników, rolników, naukowców i wielu innych osób, czyli wszystkich tych, dzięki którym powstają polskie produkty rolne o najwyższej jakości, a technologie uprawy, przechowywania i przetwórstwa stają się najlepsze w skali regionu czy całego świata. Wiele informacji na temat warzyw, owoców czy soków i ich korzyściach zdrowotnych jest błędnie interpretowanych lub pomijanych w debacie publicznej w kontekście m.in. zdrowia. Pragniemy uporządkować debatę dotyczącą warzyw, owoców i ich przetworów np. soków przedstawiając merytoryczne i jakościowe informacje. Zależy nam na dbaniu o właściwy przekaz na temat tych wartościowych krajowych produktów oraz ich producentów i przetwórców w oczach społeczeństwa.
Drugim naszym aktywnym projektem był ogólnopolski program promocyjno – informacyjny „Działania Promocyjne – Certyfikacja innowacyjnych przetworów z owoców i warzyw”. Miał on na celu promocję branżowego systemu jakości Certyfikowany Produkt CP. Znak Certyfikowany Produkt (CP) daje nam przede wszystkim gwarancję, że produkt z owoców i warzyw został poddany kontroli – eksperci ds. żywienia z niezależnych ośrodków badawczych potwierdzili jego naturalny skład, wolny od konserwantów, sztucznych barwników czy aromatów oraz cukrów dodanych. Ponadto potwierdzona została wysoka zawartość składników odżywczych o prozdrowotnym oddziaływaniu, co umożliwia oznaczenie produktu oświadczeniami żywieniowymi i zdrowotnymi. System jakości Certyfikowany Produkt (CP) obejmuje produkty, które spełniły wymagania systemu jakości CP, w tym przede wszystkim soki owocowe, warzywne, warzywno-owocowe/soki owocowo-warzywne, nektary owocowe, warzywne i warzywno-owocowe, smoothies oraz musy owocowe, warzywne i warzywno-owocowe ale również inne produkty z owoców i warzyw jak np. sałatki czy owoce i warzywa gotowe do spożycia. W ramach programu organizowane były również warsztaty dla przedstawicieli branży, podczas których m.in. poruszano zagadnienie dotyczące skutecznego wprowadzania produktów owocowo-warzywnych do sieci handlowych, jak prowadzić rozmowy handlowe oraz odpowiadano na pytanie czy warto certyfikować produkty.
W ramach licznych inicjatyw obejmujących działania edukacyjno-informacyjne nawiązujemy współprace z przedstawicielami renomowanych instytucji i organizacji wraz z którymi szerzymy wiedzę na temat zbilansowanego codziennego żywienia. Dietetycy, technologowie żywienia oraz wielu innych merytorycznych ekspertów wspiera działania realizowane w ramach projektów, nie tylko w obszarze teorii w postaci budowania bogatej bazy materiałów informacyjnych na nasz serwis www.apetytnapolskie.com, ale także w praktyce m.in. poprzez udział w licznych konferencjach i wydarzeniach branżowych obejmujących tematykę właściwego żywienia. Dodatkowo, aby dotrzeć do jeszcze szerszego grona odbiorców i szerzyć świadomość o roli warzyw, owoców i ich przetworów w codziennym menu, podejmujemy liczne współprace z influencerami. Działania w social media nie tylko są zasięgowymi inicjatywami, ale także umożliwiają dotarcie zróżnicowanych grup odbiorców, co przekłada się na zwiększanie świadomości konsumentów w obszarze zdrowia i żywienia na co dzień.
Więcej ciekawych informacji w magazynie Biznes i Ekologia.
___
[1] O zakazie dosładzania soków owocowych mówi Rozporządzenie MRiRW z dnia 8 lutego 2013 r. wraz z późn. zm. w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej soków i nektarów owocowych
[2] Zamówienie dostępne na stronie KUPS – //www.kups.org.pl/index/?id=efb76cff97aaf057654ef2f38cd77d73
