Cukrzyca została uznana za chorobę cywilizacyjną, a choruje na nią coraz więcej osób. W przypadku tej choroby ogromne znaczenie ma odpowiednia dieta, ponieważ bezpośrednio wpływa na przebieg choroby. Na co powinny zwracać uwagę osoby chorujące na cukrzycę? Odpowiadamy!
Indeks glikemiczny
Cukrzyca jest chorobą charakteryzująca się zmiennym poziomem cukru we krwi, który jest spowodowany nieprawidłowym wydzielaniem insuliny lub nieprawidłowego jej działania. Nieleczona hiperglikemia może prowadzić do zaburzeń czynności różnych narządów, np. wzroku, nerek czy naczyń krwionośnych[1]. Jej przeciwieństwem jest hipoglikemia, czyli tzw. niedocukrzenie, objawiające się zbyt niskim poziomem cukru. Może przejawiać się silnym uczuciem głodu, niepokojem, przyspieszonym biciem serca, sennością oraz rozdrażnieniem. U diabetyków może wynikać ze zbyt dużej dawki insuliny i, w przypadku braku reakcji po wystąpieniu pierwszych objawów, może prowadzić nawet do utraty przytomności bądź śpiączki. Niezwykle ważne dla cukrzyków jest zatem utrzymywanie właściwego poziomu cukru we krwi.
W życiu z cukrzycą niezwykle ważną rolę pełni prawidłowe odżywianie, a w szczególności należy zwracać uwagę na indeks glikemiczny produktów. Co to dokładnie jest? To wskaźnik, który w sposób procentowy określa wzrost poziomu cukru we krwi na dwie godziny po zjedzeniu posiłku węglowodanowego. Na jego podstawie produkty można podzielić na 3 główne grupy:
- o niskim indeksie glikemicznym (IG<55)
- o średnim indeksie glikemicznym (IG 56-69)
- o wysokim indeksie glikemicznym (IG >70)
U osób chorych na cukrzycę bardzo ważnym jest, aby poziom cukru we krwi utrzymywał się na stałym poziomie. Zamiana produktów o wysokim IG na produkty o niskim IG może w tym pomóc, ponieważ wpłynie na obniżenie poziomu poposiłkowej glukozy. Nie będzie również dochodziło do skoków glukozy we krwi, dzięki czemu zmniejszy się ryzyko wystąpienia negatywnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak zaburzone działanie naczyń krwionośnych czy nerek.
Nie tylko węglowodany
Osoby chorujące na cukrzycę powinny spożywać przede wszystkim produkty o niskim indeksie glikemicznym. Nie znaczy to jednak tego, że w ich diecie nie mogą pojawiać się także produkty o średnim czy wysokim indeksie glikemicznym. Indeks glikemiczny określa, jak nasz poziom cukru we krwi zachowuje się po spożyciu określonych produktów, jest więc istotną wskazówką przy komponowaniu posiłków. Warto wiedzieć, że nie tylko węglowodany, ale także tłuszcze i białka wpływają na reakcję glikemiczną organizmu. Właśnie dlatego ważne jest prawidłowe bilansowanie i komponowanie posiłków, które będą różnorodne pod względem spożywanych produktów. Produkty o wysokim indeksie glikemicznym mogą pojawiać się raz na jakiś czas w diecie osób z cukrzycą, jednak powinny pojawiać w towarzystwie innych produktów np. wysokobłonnikowych, które wpłyną na spowolnienie uwalniania glukozy do krwi.
Indeks glikemiczny a warzywa, owoce i soki
Chociaż najważniejsze jest odpowiednie komponowanie posiłków, osoby z cukrzycą nadal powinny opierać swoje posiłki na produktach z niskim indeksem glikemicznym. Są to najczęściej produkty nisko przetworzone, które ogólnie są uznawane za zdrowe. W przypadku cukrzycy podstawą diety niezmiennie powinny być warzywa oraz niektóre owoce, charakteryzujące się średnim bądź niskim IG. Co ważne, fruktoza, która znajduje się między innymi w owocach, powoduje niższy wzrost poziomu glukozy we krwi w porównaniu do samej glukozy. Właśnie dlatego żywność zawierająca fruktozę ma zwykle niski bądź średni indeks glikemiczny. Takimi produktami są właśnie warzywa i wybrane owoce, dlatego nie należy się ich obawiać, a ich smakiem, a przede wszystkim wartościami odżywczymi, mogą cieszyć się również osoby z cukrzycą. Także soki, np. sok jabłkowy, charakteryzują się niskim bądź średnim indeksem glikemicznym, dlatego warto wzbogacać o nie swoją codzienną dietę najlepiej spożywając z białkowymi produktami, tym bardziej że mogą zastępować jedną porcję warzyw i owoców w ciągu dnia.
Warto zauważyć, że na indeks glikemiczny produktu ma wpływ także rodzaj obróbki termicznej – gotowanie i pieczenie produktów powoduje wzrost IG w posiłku. Nie dotyczy to jednak owocowych soków pasteryzowanych z uwagi na brak cukrów złożonych, w tym skrobi w składzie, i które są podgrzewane zaledwie na kilka sekund w celu zniwelowania drobnoustrojów, a więc zapewnienia wysokiego bezpieczeństwa produktu.
____
[1] S. Grycel, A. Błachnio-Zabielska Cukrzyca typu 2 – epidemiologia i farmakoterapia, Probl Hig Epidemiol 2019, 100(2): 75-81
