fbpx

W Polsce, ale także w wielu innych krajach świata, truskawka jest ważnym gatunkiem roślin jagodowych. Jej uprawa jest względnie łatwa, w porównaniu do innych roślin jagodowych, a stosując uprawę sterowaną na zbiór przyśpieszony lub opóźniony można zaopatrywać rynek w świeże truskawki przez większą część roku. Konsumenci chętnie nabywają truskawki z uwagi na ich małą kaloryczność oraz walory prozdrowotne (wysoka zawartość składników bioaktywnych, witamin i składników mineralnych), mające ogromne znaczenie w profilaktyce chorób cywilizacyjnych.

Truskawki deserowe czy przemysłowe?

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, rocznie w naszym kraju produkuje się około 180-200 tys. ton truskawek. Obecnie większość tej produkcji to owoce typowo deserowe, podczas gdy jeszcze około 20 lat temu przeważała produkcja truskawek przemysłowych. Jednak zachodzące w naszym kraju przemiany społeczno-gospodarcze, a zwłaszcza przystąpienie Polski do Unii Europejskiej, jak również rosnące zapotrzebowanie na owoce deserowe spowodowały szybki rozwój nowoczesnych technologii produkcji truskawek, pozwalających na otrzymywanie wysokiej jakości owoców oraz wydłużenie okresu produkcji. Dzięki temu pierwsze polskie owoce możemy spożywać już na początku maja, zaś ostatnie – aż do jesiennych przymrozków.

 

Truskawki nie tylko latem

Asortyment odmian truskawki, uprawianych w Polsce jest bardzo szeroki. Dostępne są zarówno odmiany tradycyjne, owocujące w okresie wiosenno-wczesnoletnim, jak i odmiany powtarzające owocowanie, dostarczające głównej masy owoców w okresie letnio-jesiennym. Od nowoczesnych odmian wymaga się przede wszystkim wysokiego plonu i dobrej jakości owoców, a także dostatecznej wytrzymałości roślin na mróz. Duże znaczenie ma także odporność lub mała podatność roślin na choroby liści i systemu korzeniowego, zaś owoców na gnicie, co pozwala na ograniczenie zużycia środków ochrony roślin. To powoduje jednocześnie, że środowisko, w którym żyjemy, jest mniej zanieczyszczane substancjami chemicznymi, również w owocach są ich mniejsze pozostałości. Bardzo ważną zaletą odmian jest również smak owoców.

 

Wiele wcieleń dobrze znanej truskawki

Na pewno wielu konsumentów nadal ma w pamięci wyśmienity smak i aromat owoców odmiany ‘Senga Sengana’, uprawianej powszechnie jeszcze do niedawna w naszym kraju. Niestety, owoce tej odmiany nie spełniają rosnących wymagań polskiego rynku, dotyczących jakości i trwałości owoców. Owoce odmiany ‘Senga Sengana’ odznaczały się małą trwałością – wystawiane przez lokalnych producentów na targowiskach szybko miękły, matowiały i „puszczały” sok, znacznie obniżając wartość handlową. Ponadto, bardzo wysoka podatność owoców tej odmiany na szarą pleśń powodowała, że koszty ochrony przed tą chorobą były znacznie wyższe niż w przypadku innych odmian. Obecnie ‘Senga Sengana’ uprawiana jest przede wszystkim w ogrodach przydomowych i na działkach lub na specjalne zlecenie firm przetwórczych (umowy kontraktacyjne).

Wśród dostępnych na naszym rynku jest już wiele odmian polskich, których owoce odznaczają się wysoką trwałością, atrakcyjnym wyglądem pod względem wielkości, kształtu, barwy i połysku, dobrym smakiem i aromatem. Jednocześnie owoce te są mniej podatne na gnicie, a rośliny są mniej podatne na najgroźniejsze choroby grzybowe i dostatecznie wytrzymałe na mróz. Wartościowymi są zwłaszcza odmiany polskie, wyhodowane w Instytucie Ogrodnictwa w Skierniewicach:

 

 

‘HOKENT’ – odmiana wczesna, odznaczająca się obfitym plonowaniem. Jej owoce są duże, szeroko stożkowate (z wyraźnie zaznaczoną „szyjką”), intensywnie czerwone, czasem nieco jaśniejsze w części wierzchołkowej, z połyskiem, jędrne, soczyste, bardzo smaczne, umiarkowanie aromatyczne. Rośliny są dostatecznie wytrzymałe na mróz, a także mało podatne na białą plamistość liści i mączniaka prawdziwego truskawki. Jednakże mogą ulegać czerwonej plamistości liści i wertycyliozie, powodowanej przez grzyb Verticillium sp.

polskie truskawki

‘GRANAT’ – odmiana dość wczesna (jej owoce dojrzewają 3-4 dni po odmianie ‘Hokent’), bardzo plenna. Jej owoce są dość duże, stożkowate, pomarańczowoczerwone, o nieco jaśniejszym wierzchołku, o wyraźnym połysku, jędrne, umiarkowanie aromatyczne, smaczne, bogate w witaminę C. Rośliny są wytrzymałe na przemarzanie oraz mało podatne na białą i czerwoną plamistość liści, mączniaka prawdziwego truskawki i wertycyliozę. Mogą być rekomendowane do uprawy ekologicznej.

polskie owoce truskawki

‘GRANDAROSA’ – odmiana średnio wczesna, plenna. Jej owoce są wyjątkowo atrakcyjne: bardzo duże lub duże, o kształcie wydłużonego stożka, pomarańczowo-czerwone, o silnym połysku, bardzo jędrne i odporne na odgniecenia, aromatyczne, bardzo smaczne, bogate w cukry rozpuszczalne i witaminę C. Rośliny są dostatecznie wytrzymałe na mróz oraz mało podatne na choroby liści. Przy jej uprawie należy jednak unikać pól silnie zainfekowanych przez grzyby Verticillium dahliae i Phytophthora cactorum, gdyż na takich glebach rośliny łatwo ulegają zakażeniu.

zdrowe truskawki

‘MARDUK’ – odmiana średnio wczesna, bardzo plenna. Wytwarza owoce duże lub średniej wielkości, szerokostożkowate lub sercowate, intensywnie czerwone o silnym połysku, jędrne, soczyste, aromatyczne i smaczne. Rośliny są wytrzymałe na mróz, mało podatne na białą plamistość liści i wertycyliozę, ale są umiarkowanie podatne na czerwoną plamistość liści i mączniaka.

‘MARKAT’ – odmiana plenna, o średnio wczesnej porze dojrzewania owoców. Posiada duże, szerokostożkowate owoce o intensywnie czerwonej skórce i dość silnym połysku, jędrne, umiarkowanie aromatyczne, soczyste, smaczne, bogate w witaminę C. Rośliny są wytrzymałe na mróz, odporne na białą plamistość liści oraz mało podatne na czerwoną plamistość liści, mączniaka i wertycyliozę.

PANVIK’ – odmiana późna, bardzo plenna. Jej owoce są duże i średniej wielkości, szerokostożkowate, o pomarańczowo-czerwonej, silnie błyszczącej skórce, jędrne, umiarkowanie aromatyczne, smaczne, o dużej zawartości witaminy C. Rośliny są mało podatne na białą i czerwoną plamistość liści oraz mączniaka, a także na wertycyliozę.

Dobre jakościowo, atrakcyjne i smaczne truskawki wytwarzają też niektóre odmiany zagraniczne, np. ‘Asia’ (wczesna), ‘Sonata’, ‘Roxana’ i ‘Onebor®Marmolada’ (o średniej porze dojrzewania owoców), a także ‘Florence’ i ‘Malwina’ (późne) czy ‘Albion’ i ‘San Andreas’ (powtarzające owocowanie). Jednak nasze wieloletnie obserwacje pokazują, że niektóre z odmian wyhodowanych w warunkach klimatu cieplejszego, niż klimat Polski, są mało wytrzymałe na mróz, przez co ich produkcja w naszym kraju bywa zawodna. Po mroźnych zimach na plantacjach obserwuje się nie tylko duże straty w plonach, a nawet całkowite zamieranie roślin.

“”

Dr inż. Agnieszka Masny

Zakład Hodowli Roślin Ogrodniczych Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach
Absolwentka Wydziału Ogrodnictwa SGGW w Warszawie, jest Kierownikiem Zakładu Hodowli Roślin Ogrodniczych Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach. Zajmuje się przede wszystkim hodowlą twórczą odmian truskawki, oceną przydatności nowych, polskich i zagranicznych odmian do uprawy w nowoczesnych technologiach produkcji, a także udoskonalaniem metod produkcji truskawki w polu i pod osłonami. Prowadzi również badania nad oceną mrozoodporności oraz podatności na choroby liści i werticiliozę odmian truskawki. Jest współautorem ponad 100 publikacji i doniesień naukowych, 3 broszur i książek, licznych artykułów popularno-naukowych i popularnych oraz 16 oryginalnych odmian truskawki.