Czy temat wpływu diety na zdrowie psychiczne jest często badany przez naukowców?
Na pewno od jakiegoś czasu zależność pomiędzy żywieniem a zdrowiem psychicznym jest częściej dostrzegana, zapewne ze względu na skalę problemu dla całej populacji. Według dostępnych danych jedna na cztery osoby cierpi na zaburzenia psychiczne w pewnym momencie swojego życia. Z tego też powodu Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) w planie działań na rzecz zdrowia psychicznego na lata 2013-2020 wskazała istnienie potrzeby kompleksowego podejścia sektora usług zdrowotnych i społecznych, uwzględniając także wpływ żywienia na psychikę. Opublikowane badania pozwoliły na przykład wykazać, że właściwie zbilansowana dieta może wpływać na utrzymanie dobrego samopoczucia i obniżyć ryzyko wystąpienia zaburzeń psychicznych u młodzieży i studentów. Nie jest to wystarczająco zbadany obszar, dlatego świat nauki ma jeszcze wiele do zrobienia i trudno jest w obecnym stanie wiedzy formułować jednoznaczne opinie.
Czy można jednoznacznie określić produkty, których spożywanie może wpływać pozytywnie na zdrowie psychiczne?
Jest to w pewnym sensie trudne do ustalenia chociażby ze względu na fakt, że spożywamy różnorodne produkty każdego dnia, od mięsa i ryb, produkty mleczne, przez zboża, na owocach i warzywach kończąc. Jednak istotne są składniki odżywcze, zawarte w poszczególnych artykułach spożywczych i pod tym kątem można przebadać wybrane grupy produktów. W ramach projektu System Jakości Certyfikowany Produkt (CP) przeprowadziliśmy ostatnio przegląd badań, dotyczących wpływu warzyw, owoców i soków na zdrowie psychiczne. Są więc dostępne informacje pozwalające określić, czy dana kategoria produktów może mieć znaczenie dla zdrowia psychicznego.
Co udało się ustalić przeprowadzając analizy tych badań?
Istnieje korelacja pomiędzy spożywaniem minimum 400 gramów warzyw, owoców, w tym także porcji soku dziennie a zdrowiem psychicznym. Zebrane wyniki pozwoliły wykazać, że konsumpcja tych produktów może wpływać pozytywnie na różne aspekty zdrowia psychicznego, od dobrego samopoczucia ogólnego i psychicznego, przez odpowiedniej długości sen, zadowolenie z życia, nastrój, samoocenę, a nawet ciekawość czy kreatywność. Wykazano także związek diety bogatej w warzywa, owoce i ich przetwory, takie jak soki, z mniejszą nerwowością i obniżeniem poziomu stresu. Analiza wyników badań pokrywa się więc z zaleceniami ekspertów ds. żywienia, którzy rekomendują codzienne spożywanie co najmniej 5 porcji warzyw, owoców, w tym porcji soku, a nawet warto zwiększyć ich ilość w codziennej diecie. Warto w tym miejscu nadmienić o roli satysfakcji z realizacji zbilansowanej diety, której ważnym składnikiem są właśnie owoce i warzywa, i która poprawia samoocenę człowieka oraz sprzyja dobremu samopoczuciu.
Co sprawia, że warzywa, owoce i ich przetwory, takie jak soki, mogą pozytywnie wpływać na zdrowie psychiczne?
Główną zaletą warzyw, owoców i ich przetworów, w tym soków, jest z pewnością bogata matryca odżywcza, która wpływa pozytywnie nie tylko na prawidłowe funkcjonowanie organizmu, ale również na zdrowie psychiczne. Przypuszcza się, że takie składniki odżywcze, jak węglowodany złożone, błonnik, witamina C, witaminy z grupy B, karotenoidy, potas czy polifenole mogą przyczyniać się do zachowania dobrego samopoczucia, rzutującego na całokształt kondycji psychicznej, ale również fizycznej. Zaznaczmy, że nie chodzi tylko o świeże warzywa i owoce, ale także o ich przetwory, takie jak soki, smoothies, suszone czy mrożone produkty. Wszystkie te kategorie produktów mogą pozytywnie oddziaływać na zdrowie psychiczne, dlatego, podkreślę jeszcze raz, warto po nie sięgać nawet częściej niż 5 razy dziennie.
Warto również dodać, że z badań wynika, że niektóre warzywa i owoce mogą pomóc w walce ze zmęczeniem i obniżonym nastrojem, a nawet redukować ryzyko depresji. Spośród owoców są to jabłka, banany, cytrusy (w tym szczególnie grejpfruty), owoce jagodowe i kiwi, a spośród warzyw marchew, zielone warzywa liściaste (w tym szczególnie szpinak), sałata, pomidory i ogórek. Osoby intensywnie pracujące powinny sięgać więc po te wszystkie warzywa i owoce, ale szczególnie polecam im pomidory, które oprócz korzystnego wpływu na samopoczucie zmniejszają również ryzyko niektórych nowotworów. Nie bez znaczenia jest, że pomidory są dostępne przez cały rok. Każdy zapracowany człowiek może więc je na stałe włączyć do swojej diety. Wprawdzie te dostępne w sklepach nie zawsze są smaczne, warto jednak poszukać odmian, które poza sezonem letnim zachowują walory smakowe. A jeśli takich nie znajdziemy, można sięgnąć po przetwory z pomidorów.
