Wiele się ostatnio mówi o ratowaniu pszczół przed wyginięciem. Zanieczyszczone powietrze, pestycydy, coraz mniej dzikich łąk – to wszystko sprawia, że pszczołom żyje się gorzej, a ich populacja maleje. Jeśli nie pomożemy im przetrwać, nasza dieta może stać się bardzo uboga. Z okazji Światowego Dnia Pszczół, który obchodzimy 20 maja, wyjaśniamy, co pszczoły mają wspólnego z odżywianiem.
Wiosenne święto pszczół
Światowy Dzień Pszczół, ustanowiony przez ONZ w 2017 r., przypada na wyjątkowy moment. To właśnie w maju, gdy wszystko wokół kwitnie, pszczoły uwijają się jak w ukropie, by zdobyć pożywienie dla siebie i młodych. W tym celu fruwają z kwiatka na kwiatek i zbierają nektar, z którego następnie powstaje tak lubiany przez nas miód. By wytworzyć kilogram miodu, pszczoły muszą odwiedzić nawet do 20 milionów kwiatów[1], ale nektaru nie biorą z nich za darmo. W zamian za pokarm muszą kwiatek zapylić, co polega na tym, że przenoszą pyłki między roślinami i upuszczają w odpowiednich miejscach.
Dlaczego pszczoły są ważne?
Zapylanie roślin to kluczowa funkcja pszczół w ekosystemie, bo tylko zapylone kwiaty mogą urodzić owoce. Mowa tu o owocach różnego rodzaju – nie tylko tych z naszych sadów, ale też dziko rosnących, którymi żywią się zwierzęta leśne. Owocują również warzywa i rośliny oleiste, dlatego pszczoły są naszymi ważnymi sprzymierzeńcami: w samej tylko Polsce generują wartość produkcji rolnej liczoną w miliardach złotych[2]. A zapylanie jest absolutnie niezbędne, by na grządkach wyrosły cukinie, dynie i ogórki, a w sadach jabłka czy wiśnie[3], zatem to właśnie pszczołom zawdzięczamy różnorodność smaków w naszej diecie, a także wszystkie witaminy oraz składniki odżywcze, jakie czerpiemy z warzyw i owoców.
Świat bez pszczół to świat bez soku
Co by było, gdyby pewnego dnia pszczoły nagle zniknęły z naszej planety? Brak pszczół oznaczałby koniec pełnych półek w warzywniakach oraz niskich cen warzyw i owoców w sezonie. Nawet jabłka, najpopularniejsze polskie owoce, bez pszczół byłyby dostępne tylko dla wybrańców, bo do zapylenia 1 hektara jabłoni potrzebne są przynajmniej 2, a najlepiej 3-4 pszczele rodziny[4]. Bez pszczół nie ma również mowy o sokach. Soki z polskich jabłek to nasz flagowy produkt eksportowy, a także smaczna alternatywa dla 1 z 5 dziennych porcji owoców w diecie. Niestety nawet samopylne drzewa bez wsparcia pszczół zawiązują owoce gorzej i rodzą mniej dorodne plony[5], dlatego można śmiało powiedzieć, że soki mamy również dzięki pszczołom.
Uboga dieta bez pszczół
A teraz wyobraźmy sobie nasze codzienne posiłki w świecie, w którym nie ma warzyw, owoców i soków. Obiady bez surówek, kanapki bez dodatków, owsianki bez owoców, nawet święta bez tradycyjnych potraw – smutno, mało smacznie i… niekorzystnie dla zdrowia. Warzywa, owoce i soki to przecież składniki odżywcze niezbędne do codziennego funkcjonowania: witamina C z porzeczek, witaminy z grupy B ze strączków, beta-karoten z marchwi i soku marchwiowego, potas z pomidorów, polifenole z jabłek i soku jabłkowego, a także mnóstwo substancji o działaniu antyrakowym czy wspierającym serce. W idealnej, zbilansowanej diecie po prostu muszą być obecne: najlepiej 5 razy dziennie, w tym raz w formie płynnej, czyli jako szklanka soku. Jeśli więc chcemy odżywiać się prawidłowo, dbajmy o pszczoły i zróbmy dla nich to, co możemy: żyjmy bardziej eko i sadźmy kwiaty w ogrodach, by nasze pszczoły miały co jeść wiosną i latem.
[1] Dane akcji UratujPszczołę.pl, //www.uratujpszczole.pl/ciekawostki_o_pszczolach [dostęp 18.05.2022 r.].
[2] Raport Greenpeace, Nie tylko miód. Wartość ekonomiczna zapylania upraw rolniczych w Polsce w roku 2015, //www.greenpeace.org/poland/raporty/2236/raport-nie-tylko-miod-wartosc-zapylania-upraw-rolniczych-w-2015r/ [dostęp 18.05.2022 r.].
[3] Tamże
[4] Kołtowski Z., Znaczenie pszczół w zapylaniu sadów i wymogi zapylania roślin sadowniczych, „Pasieka” 3/2009, //pasieka24.pl/index.php/pl-pl/pasieka-czasopismo-dla-pszczelarzy/34-pasieka-3-2009/244-znaczenie-pszczo-w-zapylaniu-sadow-i-wymogi-zapylania-rolin-sadowniczych [dostęp 18.05.2022 r.].
[5] Tamże
