AIAM5 to globalne porozumienie, którego głównym celem jest promowanie spożycia warzyw i owoców. O tym, jak ważnych jest 5 porcji tych produktów w codziennej diecie, a także o samej organizacji i Międzynarodowym Roku Owoców i Warzyw 2021, rozmawiamy z Manuelem Moñino Gómezem, Przewodniczącym Komitetu Naukowego Stowarzyszenia na rzecz Promocji Konsumpcji Owoców i Warzyw “5 a day” w Hiszpanii oraz Koordynatorem AIAM5 – Globalnego Sojuszu na Rzecz Promowania Spożycia Owoców i Warzyw “5 porcji dziennie”.
- Czym jest organizacja AIAM5? Jakie cele są najważniejsze dla AIAM5?
AIAM5 to światowa organizacja non-profit działająca na rzecz promocji spożycia owoców i warzyw, w duchu idei „5 porcji dziennie” (ang. „5 a day”). Nie posiadamy osobowości prawnej, działamy w formie międzynarodowego porozumienia, w ramach którego przynależące podmioty współpracują na rzecz zwiększenia konsumpcji warzyw i owoców.
Naszym najważniejszym celem jest tworzenie silnej i skutecznej, międzynarodowej sieci kontaktów służącej do wymiany najnowszych informacji, zasobów oraz narzędzi komunikacyjnych, co może realnie przyczyniać się do wzrostu spożycia owoców i warzyw na całym świecie. Celem tego porozumienia jest wspieranie członków AIAM5 w skutecznych działaniach tak, aby mogli wydajnie i efektywnie dzielić się swoimi doświadczeniami w obszarze aktywności związanych z promocją warzyw i owoców. Chcemy sprawić, aby głos branży owocowo-warzywnej był ważnym elementem wpływającym na poprawę zdrowia publicznego na świecie.
- Skąd wziął się pomysł na „5 porcji dziennie” i współpracę między różnymi organizacjami?
Pierwsze programy bazujące na idei „5 a day” pojawiły się już w latach 80. w Stanach Zjednoczonych i zapoczątkowały komunikację opierającą się na rzetelnych informacjach i dowodach naukowych na temat warzyw, owoców i ich wpływu na zdrowie. W 2005 r. inicjatorzy tych programów zorganizowali pierwszy Kongres owocowo-warzywny, który odbył się w Meksyku. W tym samym czasie utworzono Międzynarodowe Porozumienie Owocowo-Warzywne (ang. International Fruit and Vegetables Alliance, IFAVA), zrzeszające partnerów anglosaskich.
Proces tworzenia międzynarodowego porozumienia rozpoczął się w 2010 r. podczas kongresu zorganizowanego w Guadalajarze (Meksyk), na który zaproszono organizacje spoza regionu Ameryki Łacińskiej. Rok później, w 2011 r., powołano AIAM5 na VIII Międzynarodowym Kongresie Owoców i Warzyw, który odbył się w Madrycie. IFAVA, porozumienie partnerów anglosaskich, dołączyła w 2015 r., tworząc w rezultacie światowe porozumienie AIAM5 w formie, w której funkcjonujemy obecnie.
- Kim są członkowie AIAM5?
Porozumienie zrzesza partnerów o różnorodnym charakterze prawnym, są to głównie organizacje non-profit, funkcjonujące w branży owocowo-warzywnej. Obecnie AIAM5 skupia łącznie 39 podmiotów krajowych i międzynarodowych z ponad 30 krajów z całego świata.
- Jaka była rola AIAM5 w ogłoszeniu roku 2021 Międzynarodowym Rokiem Owoców i Warzyw (IYFV)?
Bardzo aktywnie wspieraliśmy inicjatywę chilijskiego rządu poprzez mobilizowanie naszych partnerów do poszukiwania ich rządowego wsparcia w kontekście Międzynarodowego Roku Owoców i Warzyw. Uczestniczyliśmy także w roli obserwatora w spotkaniach komitetu organizacyjnego, na których omawiano takie tematy, jak definicja owoców i warzyw, kluczowe przesłania, plan działania, spójny wizerunek. Porozumienie AIAM5 dzięki uczestnictwu w tych spotkaniach miało możliwość przedstawienia swojego punktu widzenia oraz zaprezentowania wiedzy i doświadczenia.
- Jak Międzynarodowy Rok Owoców i Warzyw 2021 może wpłynąć na rozwój zrównoważonej produkcji w rolnictwie?
Międzynarodowy Rok Owoców i Warzyw stanowi wyraźne wsparcie na najwyższym poziomie dla sektora owoców i warzyw oraz stanowi bezprecedensową okazję do promowania konsumpcji owoców i warzyw w ramach idei „5 a day”. 39 podmiotów krajowych i międzynarodowych z całego świata, w których jesteśmy obecnie zgrupowani, zadeklarowało swoje zdecydowane zaangażowanie w przyczynianie się do sukcesu tej inicjatywy. Organizacje włączyły m.in. do swoich rocznych planów strategicznych działania, w ramach których będą zachęcać do docenienia roli owoców i warzyw w globalnym bezpieczeństwie żywnościowym oraz promowanie bardziej sprawiedliwych, zdrowszych i bardziej zrównoważonych systemów żywnościowych.
Z drugiej strony Międzynarodowy Rok Owoców i Warzyw jest wezwaniem do działania dla rządów i aktywistów, aby rozważyli znaczenie tej podstawowej żywności dla dobra i zdrowia ogółu: człowieka i planety.
Międzynarodowy Rok Owoców i Warzyw 2021 to wyjątkowa okazja dla konceptu „od pola do stołu” promowanego w Unii Europejskiej, aby wspierać takie inicjatywy i mobilizować wszystkie zainteresowane strony do przejścia na bardziej zrównoważone systemy produkcji żywności, ponieważ sektor pierwotny odgrywa kluczową rolę dla osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju ONZ (oryg. The Sustainable Development Goals).
- Jaki jest najlepszy sposób, by dotrzeć do konsumentów z informacją o wartościach odżywczych owoców i warzyw?
Wszystkie działania służące ułatwieniu dostępu do pożywnych, bezpiecznych i smacznych owoców oraz warzyw muszą być zintegrowane z polityką zdrowia publicznego. Tylko w ten sposób uda się osiągnąć cel, jakim jest stworzenie odpowiednich warunków, w których zdrowa żywność jest w pełni dostępna i przystępna cenowo dla wszystkich, nie pozbawiając nikogo możliwości osiągnięcia najwyższego, możliwego poziomu zdrowia w oparciu o odżywianie.
Regulacje dotyczące środowiska żywnościowego w szkołach i miejscach pracy, promowanie jasnego i zharmonizowanego etykietowania żywności, programy profilowania składników odżywczych w celu uregulowania oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych, podatki i dotacje żywieniowe, obowiązkowa edukacja żywieniowa w szkołach i szkolenie ludzi – wszystkie te działania służą szerzeniu wiedzy o prawidłowym odżywianiu i jego stosowaniu w praktyce, a także pozwalają zwalczać nierówności w zakresie dostępności do jakościowej żywności i zdrowia. Wymienione aktywności powinny stanowić podstawę działań zmierzających do poprawy bezpieczeństwa żywnościowego i żywieniowego oraz promowania zdrowszych i bardziej zrównoważonych rozwiązań w produkcji żywności.
Codzienne spożywanie co najmniej 5 porcji owoców i warzyw jest niezbędne w każdym zdrowym schemacie żywieniowym, zwłaszcza teraz, podczas pandemii COVID-19, ponieważ ich składniki odżywcze i fitochemikalia są związane z niższym ryzykiem chorób przewlekłych i jednym z kluczowych czynników wpływających pozytywnie na funkcjonowanie odporności.
Zachęcamy także do obejrzenia wystąpienia Przewodniczącego na XIII Międzynarodowym Kongresie Owoców i Warzyw, który był organizowany w Warszawie w 2017 r. – wideo dostępne tutaj.
MANUEL MOÑINO GÓMEZ
Dietetyk i Żywieniowiec. Przewodniczący Komitetu Naukowego Stowarzyszenia na rzecz Promocji Konsumpcji Owoców i Warzyw “5 a day” w Hiszpanii. Koordynator AIAM5 – Globalnego Sojuszu na Rzecz Promowania Spożycia Owoców i Warzyw “5 porcji dziennie”. Kierownik Europejskiej Sieci Dietetyków Specjalistów ds. Zdrowia Publicznego Europejskiej Federacji Stowarzyszeń Dietetyków. Badacz w University Of The Balearic Islands w Instytucie Badań Zdrowia w dziedzinie patofizjologii układu sercowo-naczyniowego i epidemiologii żywieniowej, obecnie pracuje w PREDIMED i PREDIMED PLUS.