Przyprawy nie tylko poprawiają smak, aromat i kolor potraw oraz napojów, ale mogą również być stosowane w leczeniu wielu chorób i schorzeń. Mają działanie przeciwwirusowe, bakteriobójcze, bakteriostatyczne, przeciwgrzybicze, antyoksydacyjne oraz antynowotworowe[1]. A do tego są idealnym dodatkiem do soków i napojów warzywnych, np. soku pomidorowego.
Przyprawy pozytywnie wpływają na nasz nastrój poprzez zapach i walory smakowe, co jest szczególnie ważne w okresie jesienno-zimowym. Te naturalne produkty roślinne lub ich mieszanki, używane do poprawienia smaku i aromatu potraw a często również wyglądu, mogą mieć dodatkowe właściwości, np. przeciwutleniające lub bakteriostatyczne[2]. Wyróżnia się wiele kryteriów podziału przypraw, m.in. podział ze względu na[3][4]:
- Nadawany smak:
- przyprawy ziołowe (tymianek, bazylia, majeranek, rozmaryn),
- przyprawy korzenne (cynamon, pieprz, imbir, wanilia, goździki),
- warzywa przyprawowe (czosnek, cebula);
- Zawartość substancji czynnych:
- goryczkowe (majeranek, kminek, kolendra),
- olejkowe (chmiel),
- barwiące (nagietek, szafran),
- goryczkowo-olejkowe (piołun, estragon);
Przyprawy mają wpływ na procesy fizjologiczne i biochemiczne zachodzące w ludzkim organizmie. Rozszerzają naczynia krwionośne, aktywizują receptory błony śluzowej języka, przyspieszają i uławiają trawienie, wzmagają procesy wchłaniania pokarmów, działają moczopędnie i dezynfekują drogi moczowe[5], [6].
Duet idealny – sok pomidorowy z przyprawami
Sok pomidorowy jest produktem niskoprzetworzonym otrzymanym ze świeżych pomidorów, do którego zgodnie z przepisami prawa nie wolno dodawać barwników, oraz substancji konserwujących[7] oraz żadnych cukrów i substancji słodzących[8]. Zatem barwa i smak soków pochodzi zawsze z pomidorów z których został wyprodukowany, ewentualnie wzbogacony naturalnymi przyprawami lub ich ekstraktami. Dlatego sok może być 1 z 5 porcji warzyw i owoców.
Sok pomidorowy idealnie łączy się z przyprawami, takimi jak bazylia, czosnek czy majeranek, które uwydatniają jego walory smakowe, a przy tym działają prozdrowotnie na nasz organizm. To znakomite połączenie!
Co więcej – pomidor jak i sok pomidorowy to bogactwo likopenu[9]– silnego przeciwutleniacza, który między innymi opóźnia procesy starzenia[10]. Sok ten wyróżnia się także wysoką zawartością folianów oraz witamin, w tym m.in.: B6, które m..in. pomaga we właściwym funkcjonowaniu układu nerwowego oraz wspiera produkcję czerwonych krwinek. Łącząc sok pomidorowy, będący bogactwem witamin, z przyprawami takimi jak, chociażby bazylia otrzymujemy niekonwencjonalny smak i jeszcze więcej dostarczamy naszemu organizmowi składników prozdrowotnych!
Im więcej tego typu produktów w jadłospisie, tym lepiej odżywiony mózg, skóra i cały organizm. Zawarte w warzywach i owocach antyoksydanty wpływają na zapamiętywanie, witaminy B zapobiegają zmęczeniu, magnez pomaga zwalczyć stres i wzmocnić koncentrację, a szereg innych pierwiastków zachować odporność, siłę i dobre samopoczucie. Warzywa z dodatkiem przypraw i owoce spożywane na co dzień, także w formie soków – to dobre wsparcie dla pracy naszego mózgu – radzi dr n. o zdr. Wanda Baltaza dietetyk kliniczna, wykładowczyni na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym.
[1] Orkusz A., Bogacz-Radomska L., ZNACZENIE PRZYPRAW W ŻYWIENIU CZŁOWIEKA, NAUKI INŻYNIERSKIE I TECHNOLOGIE, 2017.
[2] Lewicki P., 2008, Leksykon nauki o żywności i żywieniu człowieka oraz polsko-angielski słownik terminów, Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
[3] Lis O., 2015, Znaczenie przypraw w żywieniu człowieka na przykładzie produktów firmy Kerry Polska, praca inżynierska, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Wrocław.
[4] Kudełka W., Kosowska A., 2008, Składniki przypraw i ziół przyprawowych determinujące ich funkcjonalne właściwości oraz ich rola w żywieniu człowieka i zapobieganiu chorobom, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, nr 781, s. 1-29.
[5] Czarnecka-Skubira E., Przyprawy i koncentraty, Poradnik Restauratora, 2005, nr 7.
[6] Gorzelniaska J., Zioła trawienne jako niekonwencjonalne leki szybkiego działania, Wiadomości Zielarskie, 2001, nr 7/8.
[7] Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie dodatków do żywności wraz z późn. zm.; (Dz. U. UE L 354 z 31.12.2008, s. 16 z późn. zm.)
[8] Tamże.
[9] //www.gov.pl/web/psse-gorzow-wielkopolski/co-dobrego-skrywa-pomidor2
[10] Zdrojewicz Z., Pachura E., Pachura P., Działanie lecznicze owoców pomidora zwyczajnego, Post Fitoter, 2016, s. 44-45.
